Selamet Hatun Türbesi: Amasya merkezindedir. Halk, Hatunun kutsal bir kişiliği olduğuna inanmakta Allah rızası için ziyaret etmektedir.
Çandır Şah Sultan Hatun Türbesi: Yozgat ili, Çandır ilçesi Yeni Meydan’dadır. Fatiha okunmak için ziyaret edilir.
Fatma Hatun Türbesi: Kırşehir merkezde Yenice mahallesindedir. Halkın itibar ettiği bir mekândır.
Muhterem Hatun Türbesi: Kırşehir merkez Yenice mahallesi imaret mevkiindedir.
İklime Hatun Türbesi: Kahraman Maraş merkezde Belediye Çarşısı karşısındadır. Haduniye Türbiyesi Kahraman Maraş merkezde Kurtuluş Mahallesi Hamidiye caddesindedir. Hatun Sultan Türbesi Kastamonu merkezde Cebrail mahallesi Selçuk sokaktadır. Mahperi Hatun Türbesi Kayseri Melikgazi ilçesinde Hunat Camii yanındadır. Kutlu Hatun Türbesi Erzurum Gavurbağan mahallesindedir.
Destine Hatun Türbesi: Konya’dadır. XVII. yy.da yaşamış Mevliye (Mevlevi) tarikatı büyüklerindendir. Dünyaya gelmeden evvel manevî olan ünlü bir isim olacağı, kendisiyle ilgili görülen rüyadan anlaşıldığına inanılmaktadır.
Gülnar Hatun Türbesi: Ankara yakınlarındadır. Türbesine adak bezi bağlanılmaktadır. Bu bezler bir anlamda saçıdırlar. Saçı, Türk Halk inançlarında kansız kurban olarak bilinir. İyilikleri, güzellikleri celbetmek kötülükleri, fenalıkları defetmek için yapılır. Böylece, sağlık, saadet, geçmişlerin ruhuna rahmet, bereket ve rızk dilenirler. Bu münasebetle; çoluk-çocuk, konu-komşu, fakir-fukara, kurt-kuş sevindirilir. Doğumda ad vermek, ilk saç ve ilk dişte, ekinde, biçimde kabir ziyaretinde saçı saçılır.
Selçuk Hatun Türbesi: Sivas Suşehri’ndedir. Mezarı kaldırmak isteyen iş makineleri bozulmuştur. Buraya altını ıslatan çocuklar getirilir. Çocukların sırtlarına süpürge ile vurulur. Böylece altlarını ıslatmayacaklarına inanılır.
Beşkardeşler Türbesi: Sivas ili Sarkışla ilçesindedir. Sivas Karalar köyündeki Davullu Dede, Beşkardeşlerden biridir. Beşkardeşler Davullu Dede, Karacalar Tekkesi, Kevgir Baba Turna Dağı Ziyareti ve Damıl Baba’dır. Baba, Ata, Dede-Baba, Pir bir anlamda eski Türk inançlarındaki Kam kültünün uzantılarıdır. Türk dünyasının her kesiminde çok sık rastlanan ulu kabirlerdir. Kutsal Ata Ruhu, Kutsal Hakan hiyerarşinde yer alırlar.
Çifte Sultanlar Türbesi: İstanbul Fatih’te Ali Fakih Mahallesi Koca Mustafa caddesindedir. Türbede Hz. Hüseyin Efendimizin kızları Fatma ve Sakine Sultanlar yatmaktadır. Türbe daha ziyade Alevî inançlı Müslüman Türkler tarafından 10 Muharrem’de merasim yapılarak ziyaret edilir. Hatunlar, Sultanlar, Hanımlar, Anadolu Türk türbe kültüründe yer almış ulu kadın kişilerdir. Amasya’da Selamet Hatun Türbesi, Eslem Hatun Türbesi, Kümbet Hatun Türbesi, Sucu Hatun Türbesi, Rumi Hatun Türbesi gibi onlarca hatunla tanımlanan kutsal mekân etrafında çeşitli halk inançları gelişmiştir. Keza Bursa’da; Devlet Hatun Türbesi, Ebe Hatun Türbesi, Gül Çiçek Hatun Türbesi, Gülruh Hatun Türbesi, Nilüfer Hatun Türbesi, Şirin Hatun Türbesi, Kayseri’de Hünal Hatun Türbesi, Konya’da Gömeç Hatun Türbesi Erzurum’da Ana Hatun Türbesi, Rabia Hatun Türbesi, Erzurum–Pasinlerde Ferruh Hatun, Eskişehir’de Valide Sultan Türbesi bunlara örnektir. Anadolu’da eski Türk inançlarının izlerini taşıyan çok yatır vardır.
Ömer Halan Türbesi bunlardan birisidir. Ömer Halan atı ile gömülü ulu bir kabir olup Van ili Başkale ilçesindedir. Atı ve silahı ile gömülmek eski bir Türk inancıdır.
Keza Elma veya Alma Baba Türbesi’nin birisi Sivas’ın Zara ilçesinde diğeri de keza Sivas’ın İmranlı ilçesi Akören köyündedir. Buradaki Elma Baba, Küpeli Baba ve Kızıl Baba’nın kardeşidirler. Elma Türk halk inançlarında dölün, zürriyetin, bereketin, doğurganlığın simgesidir. At, Türk halk inançlarında; at nalı, at kılı, at üzengisi, at gemi vb. şekilleriyle geniş yer alır. Çocuklukta sopa atla tanışılır, nazar ve bereketle ilgili inançlarla devam eder. El sanatları ve mezar taşlarında yoğun olarak görülür. Halk hikâyelerinde Rum Abdalları’nın çocuğu olmayan kadınlara elma vererek çocuk sahibi olmalarına vesile oldukları anlatılır. Rum Abdalları yani Abdalan-ı Rum, Gaziyan-ı Rum, Ahiyan-ı Rum ve Bacıyan-ı Rum yapılanmasının bir parçasıdırlar.
Çandır Şah Sultan Hatun Türbesi: Yozgat ili, Çandır ilçesi Yeni Meydan’dadır. Fatiha okunmak için ziyaret edilir.
Fatma Hatun Türbesi: Kırşehir merkezde Yenice mahallesindedir. Halkın itibar ettiği bir mekândır.
Muhterem Hatun Türbesi: Kırşehir merkez Yenice mahallesi imaret mevkiindedir.
İklime Hatun Türbesi: Kahraman Maraş merkezde Belediye Çarşısı karşısındadır. Haduniye Türbiyesi Kahraman Maraş merkezde Kurtuluş Mahallesi Hamidiye caddesindedir. Hatun Sultan Türbesi Kastamonu merkezde Cebrail mahallesi Selçuk sokaktadır. Mahperi Hatun Türbesi Kayseri Melikgazi ilçesinde Hunat Camii yanındadır. Kutlu Hatun Türbesi Erzurum Gavurbağan mahallesindedir.
Destine Hatun Türbesi: Konya’dadır. XVII. yy.da yaşamış Mevliye (Mevlevi) tarikatı büyüklerindendir. Dünyaya gelmeden evvel manevî olan ünlü bir isim olacağı, kendisiyle ilgili görülen rüyadan anlaşıldığına inanılmaktadır.
Gülnar Hatun Türbesi: Ankara yakınlarındadır. Türbesine adak bezi bağlanılmaktadır. Bu bezler bir anlamda saçıdırlar. Saçı, Türk Halk inançlarında kansız kurban olarak bilinir. İyilikleri, güzellikleri celbetmek kötülükleri, fenalıkları defetmek için yapılır. Böylece, sağlık, saadet, geçmişlerin ruhuna rahmet, bereket ve rızk dilenirler. Bu münasebetle; çoluk-çocuk, konu-komşu, fakir-fukara, kurt-kuş sevindirilir. Doğumda ad vermek, ilk saç ve ilk dişte, ekinde, biçimde kabir ziyaretinde saçı saçılır.
Selçuk Hatun Türbesi: Sivas Suşehri’ndedir. Mezarı kaldırmak isteyen iş makineleri bozulmuştur. Buraya altını ıslatan çocuklar getirilir. Çocukların sırtlarına süpürge ile vurulur. Böylece altlarını ıslatmayacaklarına inanılır.
Beşkardeşler Türbesi: Sivas ili Sarkışla ilçesindedir. Sivas Karalar köyündeki Davullu Dede, Beşkardeşlerden biridir. Beşkardeşler Davullu Dede, Karacalar Tekkesi, Kevgir Baba Turna Dağı Ziyareti ve Damıl Baba’dır. Baba, Ata, Dede-Baba, Pir bir anlamda eski Türk inançlarındaki Kam kültünün uzantılarıdır. Türk dünyasının her kesiminde çok sık rastlanan ulu kabirlerdir. Kutsal Ata Ruhu, Kutsal Hakan hiyerarşinde yer alırlar.
Çifte Sultanlar Türbesi: İstanbul Fatih’te Ali Fakih Mahallesi Koca Mustafa caddesindedir. Türbede Hz. Hüseyin Efendimizin kızları Fatma ve Sakine Sultanlar yatmaktadır. Türbe daha ziyade Alevî inançlı Müslüman Türkler tarafından 10 Muharrem’de merasim yapılarak ziyaret edilir. Hatunlar, Sultanlar, Hanımlar, Anadolu Türk türbe kültüründe yer almış ulu kadın kişilerdir. Amasya’da Selamet Hatun Türbesi, Eslem Hatun Türbesi, Kümbet Hatun Türbesi, Sucu Hatun Türbesi, Rumi Hatun Türbesi gibi onlarca hatunla tanımlanan kutsal mekân etrafında çeşitli halk inançları gelişmiştir. Keza Bursa’da; Devlet Hatun Türbesi, Ebe Hatun Türbesi, Gül Çiçek Hatun Türbesi, Gülruh Hatun Türbesi, Nilüfer Hatun Türbesi, Şirin Hatun Türbesi, Kayseri’de Hünal Hatun Türbesi, Konya’da Gömeç Hatun Türbesi Erzurum’da Ana Hatun Türbesi, Rabia Hatun Türbesi, Erzurum–Pasinlerde Ferruh Hatun, Eskişehir’de Valide Sultan Türbesi bunlara örnektir. Anadolu’da eski Türk inançlarının izlerini taşıyan çok yatır vardır.
Ömer Halan Türbesi bunlardan birisidir. Ömer Halan atı ile gömülü ulu bir kabir olup Van ili Başkale ilçesindedir. Atı ve silahı ile gömülmek eski bir Türk inancıdır.
Keza Elma veya Alma Baba Türbesi’nin birisi Sivas’ın Zara ilçesinde diğeri de keza Sivas’ın İmranlı ilçesi Akören köyündedir. Buradaki Elma Baba, Küpeli Baba ve Kızıl Baba’nın kardeşidirler. Elma Türk halk inançlarında dölün, zürriyetin, bereketin, doğurganlığın simgesidir. At, Türk halk inançlarında; at nalı, at kılı, at üzengisi, at gemi vb. şekilleriyle geniş yer alır. Çocuklukta sopa atla tanışılır, nazar ve bereketle ilgili inançlarla devam eder. El sanatları ve mezar taşlarında yoğun olarak görülür. Halk hikâyelerinde Rum Abdalları’nın çocuğu olmayan kadınlara elma vererek çocuk sahibi olmalarına vesile oldukları anlatılır. Rum Abdalları yani Abdalan-ı Rum, Gaziyan-ı Rum, Ahiyan-ı Rum ve Bacıyan-ı Rum yapılanmasının bir parçasıdırlar.
Kaynak:Yaşar KALAFAT
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder